Fotoğrafta Işık

FOTOĞRAFTA IŞIK

 1 – Işık Kaynakları

2 – Işığın Formları

3 – Işığın Özellikleri

4 – Işık Koşullarının Fotoğrafa Etkisi

1 – IŞIK KAYNAKLARI

Işık kaynakları ikiye ayrılır;

2 – IŞIĞIN FORMLARI

Direkt Işık: Kaynaktan çıkan ışığın hiçbir engele rastlamadan direkt olarak konuyu aydınlatmasıdır. Bu tarz ışıklar konu üzerinde yüksek kontrastlar oluşturabilir.

Yansıyan Işık: Kaynağından çıkan ışığın doğal ve yapay yollara çarparak konu üzerine düşmesidir. Konu üzerinde kontrastlar daha yumuşaktır.

Yaygın Işık: Işığın belli süzgeçlerden geçerek konuyu aydınlatmasıdır. Gökyüzünün bulutlarla kaplı olduğu durumlarda ışık tek bir noktadan gelmek yerine tüm gökyüzüne eşit bir şekilde dağılır. Aydınlanmanın düşmesine bağlı olarak fotoğraflarda kontrast düşüktür.

3 – IŞIĞIN ÖZELLİKLERİ

PARLAKLIK: Işık yoğunluğunun bir ölçüsüdür. Konu ile ışık kaynağı arasındaki mesafe ışığın şiddetini yani parlaklığını belirler. Parlaklık ışıkölçer (pozometre) ile ölçülebilir.

IŞIĞIN YÖNÜ: Kompozisyon oluşturulurken ışığın geliş yönü çok önemlidir. İyi bir fotoğrafçı mevcut ışık koşullarını ve yönünü çok iyi kullanmalıdır.

IŞIĞIN YATAY DÜZLEMDE İZDÜŞÜMÜNE GÖRE

• CEPHE IŞIĞI: Güneş ya da diğer ışık kaynaklarından kırılmadan gelerek doğrudan konunun üzerine düşen ışıktır. Işık kaynağı konunun önünde fotoğrafçının arkasındadır.
• YANAL IŞIK: Işığın konuya ve fotoğrafçıya sağdan ya da soldan geldiği durumdur. Yanal ışığın konu üzerine düştüğü yönün (tam sağdan, tam soldan gelme ya da açı farklılıkları) durumuna göre fotoğrafa etkileri ufak farklar taşıyabilir.
• TERS IŞIK: Işık kaynağı konunun arkasında, fotoğrafçının önünde olduğu durumdur. Ters ışıkta, ışık kaynağının konunun üzerine düşme yüksekliğine göre fotoğrafa etkilerinde ufak farklılıklar görülebilir.

IŞIĞIN DÜŞEY DÜZLEMDE İZDÜŞÜMÜNE GÖRE

• TEPE IŞIĞI: Tam tepeden gelen ışıktır. Doğal ışık kaynağı olan güneşin geliş açısı 90ᵒden azdır. Bu nedenle doğal ışık kaynağında tam tepeden gelen bir ışık yoktur.
• YATAY IŞIK: Gün batımı ve gün doğumu saatlerinde güneş yataya oldukça yakındır. Işık atmosferde fazlaca kırılır ve yumuşar. Renk sıcaklığı düşer. Renkler daha doygundur.

RENK: Renk başlı başına ayrı bir konu olmasına rağmen, ışığın bu özelliğini fotoğrafta oluşturduğu durum üzerinden değerlendirirsek fotoğrafın rengi, renk ısısı ve ışık kaynaklarının verdiği renktir. Renk ısısının ölçü birimi Kelvindir. Işık kaynağının renk ısısı arttığında (Kelvin’i yükseldiğinde) mavi renk artar, kırmızı renk azalır. Tersindeyse yani renk ısısı azaldığındaysa kırmızı renk artar, mavi renk azalır.

KONTRAST: Fotoğrafta en karanlık ve en aydınlık bölümler arasındaki ışık yoğunluğudur. En aydınlık ve en karanlık alanlar arasındaki fark fazla olduğunda kontrast yüksek, bu fark az olduğunda kontrast düşüktür. Işık kaynağından yayılan ışığın konuyu her yönden eşit bir şekilde aydınlatması sonucu örneğin bulutlu havada çekilen fotoğrafta kontrast düşük olur. Bunun karşıtı olarak, ışığın tek bir yönden konuyu aydınlatması sonucu yani güneşli havada çekilen fotoğrafta kontrast yüksek olur. İyi bir fotoğraf için kontrast ana etkenlerden biridir. Fotoğrafta kontrast ne fazla ne de eksik olmalıdır.

4 – IŞIK KOŞULLARININ FOTOĞRAFA ETKİSİ

CEPHE IŞIĞI: Konunun yere düşen gölgesi görünmez. Üçüncü boyut izlenimi zayıftır; görüntü yüzeyseldir. Ton kontrastı düşüktür. Renkler doygun değildir.

• TAM CEPHE IŞIĞI: Dar aralıklı, karmaşık biçimli,üzerinde derin çukurlar olan konular için yumuşak bir aydınlatma ya da cephe ışığı gereklidir.
• YARI CEPHE IŞIĞI: Ortalama konular için orta halli bir başarıyı garanti eden en yaygın kullanımı olan aydınlatma şeklidir. Ancak çok zayıf çıkıntıları olan konularda ifadesiz görüntü verir.

YANAL IŞIK: Aydınlık ve karanlık yüzler yarı yarıyadır. Üç boyut etkisi çok güçlüdür. Konunun yere düşen gölgesi kuvvetli kontrast ters ışığa göre daha az, ton skalası uzundur. Renkler parlak ve doygundur.

• YANAL AYDINLATMA: Üç boyutluk etkisini en üst düzeye çıkarır. Objelerin yarısı ışıklı yarısı gölgeli olur. Daha abartılı sonuçlar için ışık konu düzleminin hafifçe arkasına alınır.

TERS IŞIK: Işığın düşeyle yaptığı açıya göre cisimlerin üstleri de bir ölçüde aydınlanır. Koyu fon önünde iseler dış çizgilerinde kontur ışıkları oluşur. Kontrast çok yüksektir. Üç boyutluk etkisi çok azdır. Renk parlaklığı azdır.

• TAM TERS IŞIK: Kaynağın konunun tam arkasında olduğu haldir. Hacim etkisi yoktur. Leke etkisi maksimumdur. Objeler siluet olarak görünürler. Bu yönüyle ters ışık hem bir sadeleştirme aracı hem de lekenin vurucu etkisine olanak sağlayan bir aydınlatma şeklidir.
• YARI TERS IŞIK: Yanal ışıkla ters ışık birleşimidir. Hacim etkisi tam ters ışığa göre yüksektir. Peşpeşe aralıkları bu ışıkla belirginleşir derinlik izlenimi artar. Objeler çok hafif aydınlanır. Kullanımı en zor ancak en çok başarı vadeden aydınlatma şeklidir.

**********

Sabit hoca der ki: Işık, ressamın boyası, yontucunun çamuru gibi fotoğrafçının yoğuracağı malzemedir.

 Elbette ki ışık koşulları, burada özetlemeye çalıştığımızın çok daha ötesinde, çok fazla değişkeni olan bir denklemdir. Bizlere düşen bu denklemi sürekli, sürekli çalışmaktır.

 Arel hocamızın söylediği gibi fotoğraf ışıktır. Işık yoksa fotoğraf da yoktur. Her fotoğrafçı ışık bileşenini çok iyi kavramalıdır.

**********